Welke risico's heeft lachgas?

Het gebruik van lachgas verloopt meestal zonder problemen, waardoor veel mensen denken dat het veilig is. Toch zijn er risico’s, vooral bij extreem gebruik of onveilige toepassingen. Ook bij risicogroepen, zoals mensen met een vitamine B12-tekort, kunnen klachten ontstaan bij relatief mild gebruik. Het verslavingsrisico is ook nog niet goed bekend. Bij gemiddeld recreatief gebruik van lachgas in Nederland (minder dan 10 ballonnen per keer en maandelijks of minder frequent), worden geen of slechts minimale gezondheidseffecten verwacht. Dit betekent echter niet dat het gebruik van lachgas veilig is, omdat er geen duidelijke veilige ondergrens of bovengrens is.

Bij extreem of langdurig gebruik kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan, wat kan leiden tot neurologische schade, vooral als klachten zoals tintelingen niet serieus worden genomen. Dit gebeurt meestal pas na maanden of jarenlang regelmatig gebruik. Er zijn gevallen bekend van mensen die neurologische klachten ontwikkelden na het in één sessie gebruiken van 50-100 ballonnen, of na dagelijks gebruik van 10-20 ballonnen gedurende een periode van tien dagen. Dit blijkt uit onderzoek (van Amsterdam et al., 2015.)

​​​​​​​Ook mensen met een stoornis in de B12-opname zijn extra kwetsbaar. Ongeveer 3 tot 5% van de Nederlandse bevolking heeft een vitamine B12-tekort, volgens Stichting B12-tekort.

Risico’s van lachgasgebruik:

  • Bevriezing van mond en luchtwegen: Het direct inademen van lachgas uit een spuitbus kan je mond en luchtwegen bevriezen. Daarom wordt het gas via ballonnen gebruikt.
  • Risico's bij tanks: Lachgas wordt soms in tanks verkocht aan consumenten, wat nieuwe risico’s met zich meebrengt. Langdurig tappen uit de tank kan de onderkant van de tank bevriezen, wat kan leiden tot bevriezingsletsel. Het is belangrijk de tank in een beschermende kuip of in warm water te plaatsen.
  • Minder controle over bewegingen: Het gebruik van lachgas kan je coördinatie verminderen, wat kan leiden tot verwondingen of flauwvallen.
  • Misselijkheid en duizeligheid: Lachgas kan misselijkheid en duizeligheid veroorzaken.
  • Hoofdpijn: Het gebruik van meer dan tien ballonnen per keer kan leiden tot hoofdpijn de volgende dag.
  • Tintelingen: Grotere hoeveelheden lachgas kunnen tintelingen in handen en voeten veroorzaken.
  • Combineren met drugs: Lachgas combineren met andere drugs verhoogt het risico op een slechte trip of paniekaanvallen.
  • Oorpijn: Bij verkoudheid kan lachgas het trommelvlies beschadigen, wat kan leiden tot oorpijn en gehoorschade.
  • Vitamine B12-tekort: Chronisch gebruik van lachgas kan leiden tot een vitamine B12-tekort, wat neurologische problemen kan veroorzaken. Deze effecten zijn (deels) omkeerbaar.
  • Zwangere vrouwen: Lachgas wordt afgeraden voor zwangere vrouwen vanwege het risico op zuurstoftekort voor de baby en de mogelijkheid van neurologische schade door B12-tekort, wat schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind.
  • Gebruik van slagroompatronen: Lachgas uit slagroompatronen is niet bedoeld voor menselijke consumptie. Hoewel het nog onduidelijk is of dit extra risico’s met zich meebrengt in vergelijking met medisch lachgas, zijn er vooralsnog geen concrete aanwijzingen voor.
  • Metalen deeltjes: Er wordt gespeculeerd dat minuscule metalen deeltjes van de patroon in de ballon terecht kunnen komen. Het is onduidelijk of dit daadwerkelijk gebeurt en wat de risico’s hiervan zijn.
  • Klachten na gebruik: Als je snel klachten krijgt na gebruik (bijvoorbeeld tintelingen of andere symptomen), stop dan met gebruik en wees terughoudend. Overweeg een bloedonderzoek om te kijken of er een probleem is met je vitamine B12-opname.
  • Veganisten en B12-tekort: Veganisten lopen een groter risico op een B12-tekort. Soms hebben mensen onbewust een verstoring in de opname van vitamine B12. Heb je klachten (in de dagen na) matig gebruik? Stop dan met het gebruik van lachgas en ga naar je huisarts voor onderzoek.

Lachgas is, voor zover bekend, niet kankerverwekkend.

Incidenten met lachgas

In Nederland zijn er weinig meldingen van acute gezondheidsincidenten door lachgasgebruik. Meestal gaat het om mengintoxicaties, waarbij lachgas wordt gecombineerd met andere middelen zoals GHB, downers of grote hoeveelheden alcohol, wat het verdovende effect van lachgas versterkt.

In het buitenland zijn er meldingen van verstikkingen door roekeloos gebruik van lachgas, zoals het inademen van gas met een plastic zak over het hoofd, wat kan leiden tot zuurstoftekort.
Andere incidenten zijn gerelateerd aan het gebruik van professionele gascilinders en maskers, waarbij een gevaarlijk mengsel zonder zuurstof werd ingeademd. Bij normaal gebruik via ballonnen is zuurstoftekort echter niet te verwachten, omdat de ballon losgelaten kan worden, wat voorkomt dat er langdurig zuurstofgebrek ontstaat.

Lachgas wordt soms in de media verward met andere gevaarlijke gassen, zoals butaangas, of andere drijfgassen.

Verslaving aan lachgas

Sommige gebruikers merken dat ze moeilijk kunnen minderen met lachgas en een sterke ‘craving’ (drang) voelen om meer te gebruiken. Dit wordt ook wel ‘verlies van controle’ genoemd. In de verslavingszorg worden inmiddels mensen behandeld voor een primaire afhankelijkheid van lachgas. Onderzoek van het Trimbos-instituut wijst erop dat de beschikbaarheid van grote lachgas-tanks bijdraagt aan dit probleem, omdat ze het gemakkelijker maken om grote hoeveelheden lachgas te gebruiken.

In de verslavingszorg wordt vaak een terugval waargenomen bij mensen die afhankelijk zijn van lachgas. Ook ernstige psychische klachten, zoals angst en suïcidaliteit, komen voor bij deze groep. Het langdurige tekort aan vitamine B12 door extreem gebruik van lachgas kan mogelijk bijdragen aan het ontstaan van psychische klachten.